Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 13 Şubat 2018 tarihinde yayınlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtları Ticareti Hakkında Yönetmelik, daha önceki boşluktan meydana gelen mağduriyetlerin büyük ölçüde önüne geçiyor. Araba satış işlemi esnasında yapılan usulsüzlükleri; engelleme, dolandırıcılık ve benzeri olayların yaşanmasına engel olma ve ikinci el araç ticareti esnasında ortaya çıkan vergi kayıplarının önüne geçme özelliği taşıyor. Noterin, ikinci el alım satım ticareti ile ilgilenen kişilerin, bireysel olarak alım ve satım yapan kişilerin yükümlülüklerinin açık bir şekilde yer aldığı yönetmelik, ikinci el alım satım yapılan yerlerin özelliklerinin yanı sıra satılan araçların taşıması gereken özellikleri de net bir şekilde açıklıyor. Siz de satılık ikinci el araba ilanlarına bakıyor ya da aracınızı elinizden çıkarmayı planlıyorsanız düzenlemeye göz atarak yükümlülüklerinizi öğrenebilir, haklarınız hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.
Ticaret Yapmak İçin Yetkinlik Belgesi Şart
İkinci El Alım Satım Yönetmeliği’ne göre bir kişi bir yıl içinde en fazla üç araç alım ya da satımı yapabiliyor. Üç araçtan fazla alım ya da satım yapması gerektiği durumlarda, kişi ikinci el araç ticareti yapıyor konumuna düşüyor. Diğer taraftan eğer araba alıp satarak gelir elde etmek istiyorsanız mesleki yeterlilik belgesi ibraz etmeniz gerekiyor. Yetkinlik belgesi olmayan hiçbir kurum, kuruluş ya da kişi; ticari olarak 2. el araba ya da diğer motorlu kara taşıtlarının alım ve satım işlerini gerçekleştiremiyor. Bu sayede, bireysel olarak al sat işi yaparak gelir elde eden kişilerin yaptığı alım ve satımların tümüyle kayıt altına alınması sağlanıyor. Alıcıların, yanıltıcı bilgilerle araç almalarının ve dolandırıcılık gibi nahoş durumlarla karşı karşıya kalmalarının engellenmesi hedefleniyor.
Bir kişinin yetkinlik belgesi alabilmesi için en az lise mezunu olması gerekiyor. İflas etmemiş, iflas etmiş olsa dahi itibarını yeniden kazanmış, sicil kaydında güvenirliğini tehlikeye düşürecek herhangi bir suç kaydı olmamış ve mesleki eğitimi başarıyla tamamlamış kişiler olması zorunlu tutuluyor. İhaleye fesat karıştırma, rüşvet, terör finansmanı, kaçakçılık ve vergi kaçakçılığı gibi suçlardan hüküm giyenler, kesinlikle yeterlilik belgesi alamıyor. Yetkinlik belgesi, farklı bir isim ya da kuruma devredilemiyor. Belgenin beş yıl geçerlilik süresi bulunuyor. Yetkinlik belgesi almak için zorunlu tutulan şartlardan biri ortadan kalktığında, belge iptal ediliyor.
Aracın Tüm Özellikleri Tanıtım Kartında
Satılık oto ilanlarında, bazı can alıcı bilgiler gizlenebiliyor. Satıcılar, araçlarını daha kolay ya da daha yüksek fiyatlara satabilmek için araçları hakkında yanıltıcı bilgiler verebiliyor. Bakanlık, eksik ya da yanıltıcı bilgilerden doğan mağduriyetlerin önüne geçmek adına ikinci el araç satımlarında tanıtım kartı zorunluluğu getiriyor. Kullandığı yakıt türünden üzerinde rehin ya da haciz gibi şerhlerin bulunup bulunmadığına kadar her detay, kart üstünde açık bir şekilde yer alıyor. Aracın boyalı ya da değişen parçaları, niteliğiyle birlikte aracın aldığı hasar, kilometresi ve benzeri güncel bilgileri, sergilenen aracın üstünde yer alması gerekiyor. Aracınızı internet üstünden verdiğiniz bir ilanla satmayı planlıyorsanız, tanıtım kartında yer alması gereken azami bilgileri elektronik ortama da aktarmanız gerekiyor. Bu sayede, ikinci el araba ve diğer kara taşıtları alım ve satımlarının şeffaflık içinde gerçekleşmesi hedefleniyor.
Yönetmeliğe göre, sekiz yaşına kadar olan ya da yüz altmış bin kilometre altı araçları satarken ekspertiz raporu çıkartılması zorunlu. Sadece Türk Standartları Enstitüsü’nün belirlediği standartlar doğrultusunda TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan işletmeler, oto ekspertiz raporu sunabiliyor. Diğer taraftan, 2. el alım satımı yapan bir işletmenin, sekiz yaşına kadar olan ya da yüz altmış bin kilometre altı araç sattığında 3 ay ya da 5000 kilometre garanti sunması gerekiyor. Bu uygulamayla alıcıların, aracı satın aldıktan sonra yanıltıcı bilgiler sebebiyle yaşayabilecekleri mağduriyetin büyük ölçüde önlenmesi hedefleniyor.
Noterleri De İlgilendiren Maddeler
İkinci El Alım Satım Yönetmeliği, vergi kaçakçılığının ve dolandırıcılığın önüne geçmek için pek çok madde barındırıyor. Bu sebeple, noterlerin yükümlülükleri de açık bir şekilde yönetmelikte bulunuyor. İkinci el araçların ticaretiyle ilgilenen kişi ya da işletmelerin yetkinlik belgelerinin sistem üstünden sorgulanması, satış sözleşmesinde yetkinlik belgesi numarasına yer verilmesi ve belgelerin talep edilmesi, noterlerin yükümlülükleri arasında. Eğer ikinci el araç ticaretiyle ilgilenmeyen kişiler arasında devir yapılıyorsa, Bakanlık tarafından talep edilen bilgileri satışın gerçekleştiği tarihte İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi’ne işlemeleri zorunlu tutuluyor.
Satılık ikinci el araba almayı düşünüyorsanız, ödemeyi elektronik ortamda yapmanız gerektiğini bilmeniz gerekiyor. Herhangi bir dolandırıcılıkla karşı karşıya kalmamanız adına yönetmelik, ödemenin taşıt mülkiyeti ve satış bedelinin eş anlı yer değiştirecek şekilde oluşturulan elektronik ortamda ödemenin gerçekleştirilmesini zorunlu kılıyor. Diğer taraftan yönetmelik, satılık araba ve diğer motorlu taşıtların sergilendiği ortam ve işletmelere çok sayıda düzenleme de getiriyor. Eski nesil satılık araç pazarlarının yerini engelliler de dikkate alınarak düzenlenmiş, ücretsiz otoparkı bulunan, ulaşımı kolay ve gelenlerin ihtiyaçları göz önüne alınarak tasarlanan pazarlar alıyor.
Eğer ikinci el araç satın almak, aracınızı satmak ya da ikinci el kara taşıtları ticaretiyle ilgilenmek istiyorsanız İkinci El Alım Satım Yönetmeliği’nin tam metnini okuyabilir, yönetmelikteki kanunlara sadık kalarak güvenli bir şekilde alım satım işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
